Aici no fiasta

Da Il Filo della Memoria 2.0 - Biblioteca Multimediale di San Gavino Monreale (VS).

Aici no fiasta bella, e fragòsa

a s'umbra de is matas in is ortus (°)

chi a ingiriu ti baddanta,

e in s'istadi bascosa ti donanta

friscura e araxis di arrecréu.


Aici no fiasta frisca e paxiosa

in doraus bascias de ladiri de "Murus" (1)

impastau cum palla di argiola

e apponentedas de argidda cun gregòri;

e is susus a intaulaus cobertus

de cannizzada tessia a giuncu

allettada de ludu,po sa teula

fatta a manu in su forru de "Craccaxa" (2)


Aici no fiasta allirga e spassiosa

cun is cantus in tempus de messera

e is mutettus a "s'op,, in is argiolas

avatu de is cuaddus treuladoris

toccaus de su basòni chi cantada

canzonis tristas pò s'amorada attesu

chi ddi preniat, 'e penas su coru.


Aici no fiasta bona e donadrixi

cun chini po; is cosas de sa vida

no fiat istetiu basau fle sa fortuna

e accancarronau in sei e totu

si bregungiada de' sa condizioni

e no teniat sa facci pò pedìri.


Aici no fiasta bona cun su strangiu.

Ma su tempus de insaras è passau!

Tui. no ses prus sa chi fiasta innantis:

is ortus no ti faint prus àpprìgu,

in is,stulas no si cantat prus pò tui

e in is argiolas no si bit prus ammuntonau

s'òru de su traballu de s'annada

chi de is,:abettus fiat da corona.


Immòi tui puru ses totu cambiada,

cementi cambiant is cosas de su mundu!

Ti ses bistida a nou, ti ses "civilizzada",

cun cementu bittumini e mattoni,

lassendu su linu in su pauli,e su telargiu

chene tela,a cascias mudas. Bistis pannus istrangius, e bivis

sa vida avventurerà de su tempus.

Si deu lompu a intru de trai, e in gira

mi m.iru cun ogu gutturrosu e abillu,

stenta pò ti conosciri,e ni i parrit unu bisu

s'arregordu chi de tui mi poi'tu avata.

E mi berrinat in conca,in su ciorbeddu,

su spéddiu e su surrungiu' de is cosas

chi fiant e prus no sunt«,E penas a su coru

mi donat su pensamentù bonu pò chini stirau

e bivit,o in paxi pò sempiri dormit

in is intragnas tuas,torrau.a sa biadesa.


Faustino Onnis

(Poesia pubblicata nell'antologia a cura di Raimondo Manelli: "Poeti della Sardegna" ed. Forum/Quinta generazione - Forlì, 1985).


Annotazioni:

(°) is ortus. Candu deu fia piccioccheddu,a metàdi de is annus trinta,sa bidda fiat ingiriada ancora di ortus chi dd'accorranta cund'unu mari birdi de frongias e de follas chi lassanta a intru de issas,guttureddus attuppaus in is calis si podiat passai vetti incrubaus.

Deu arregordu:

  • "s'ortu de su guttureddu de is prunas" a costau de su Campusantu becciu in sa Cresia de Santu 'aingiu;
  • "s'ortu de sa mamma de Sarbadoricu Ariu" in sa 'ia "e sa trucia";
  • "s'ortu de mamma sabìa" de sa familia Pois, in sa 'ia 'e sa truma e lacananti cun sa cora de s'arrìu Marianna Garau;
  • "s'ortu di Antoninu Collu" de impiantu nou, in "Pabiois" a parf'e foras de s'arrìu Marianna Garau;
  • "s'ortu di Arricchettu Porru" a costau de su mendulau de su dottori Mereu e de su stradoni pò andai a Sardara;
  • "s'ortu de ziu Antonicu Casula" accanta de su "Cuccuru 'e Cristolu" aundi inci fiat una gruxi de linna e fiat istetiu spianau pò costruiri su macellu, e chi a bentuestu curriat curriat cun "s'arrìu cani" prenu in beranu de martuzzu, lau e appiu di arrìu;
  • "s'ortu de ziu Antonicu Piras" e s'aturu de su fradi in sa 'ia de Aristanis;
  • "s'ortu de ziu Bardili" a costau de sa "terr'e crasia, o cungiau de su delegau, in_t re "s'arrìu cani" e "s'arrìu mannu";
  • "s'ortu de Giuseppi Tomasi" de impiantu nou in sa propria zona;
  • "s'ortu de ziu Piu Arremundu Piras" bogau pò lassai su logu a "Viale Trieste";
  • "s'ortu de ziu Antiogu Orrù addìa de sa strada ferrada in "Piscina linu";
  • "s'ortu de zia Felicina Cirronis" a palas de sa stazioni de Montibecciu;
  • "s'ortu de is paras" in su cungiau de cunventu e a su costau "s'ortu de Crabai" de impiantu nou.


Foras, e distantis de su populau,

  • "s'ortu de grui" e
  • "s'ortu de Silviu Senis" de impiantu nou, a mesudì de sa bidda, mentras
  • "s'ortu de grui" abbarrada a manca de su stradoni pò Biddacidru.

(1 e 2): Murus-Craccaxa. Toponimus de zónas accanta de sa bidda.